Tấm gương liệt sĩ Hoàng Kim Giao đã được bạn đọc Báo Quân đội nhân dân biết tới nhiều lần. Mới đây, ngày 28-5-2010, Viện Khoa học và Công nghệ Quân sự đã tổ chức lễ truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cho anh. Thiếu úy, liệt sĩ, Anh hùng LLVT nhân dân Hoàng Kim Giao. Tấm gương liệt sĩ Hoàng Kim Giao đã được bạn đọc Báo Quân đội nhân dân biết tới nhiều lần. Mới đây, ngày 28-5-2010, Viện Khoa học và Công nghệ Quân sự đã tổ chức lễ truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cho anh. Tại đây, chúng tôi
có dịp ghi nhận được những thông tin mới về anh dưới góc độ chân dung một nhà khoa học quân sự với nhiều điều đáng để tuổi trẻ hôm nay học tập...

Tấm gương tự học
“Con người của thời đại phải biết đứng vững trong hiện tại và vươn tới tương lai…”. Đó là những dòng trong lá thư kỷ vật đầy nhiệt huyết của Hoàng Kim Giao, phần nàonói lên đức tính ham học của anh. Ông Nguyễn Ngọc Long, bạn cùng thời đại học với Hoàng Kim Giao kể lại: “Lớp Vật lý khóa 6 (1961 - 1965) Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội chúng tôi ra trường, mỗi người một ngả, Giao được điều động về Cục Nghiên cứu Kỹ thuật, thuộc Tổng cục Hậu cần (nay là Viện Điện tử-Viễn thông thuộc Viện Khoa học và Công nghệ quân sự). Mang trong người truyền thống sinh viên Đại học Tổng hợp Hà Nội, Giao miệt mài học thêm chuyên ngành Vô tuyến Điện tử ở Trường Đại học Bách khoa Hà Nội và học thêm ngoại ngữ. Như vậy, ở tuổi 26, Hoàng Kim Giao đã tích lũy cho mình những kiến thức thực sự đáng khâm phục. Anh đã có hai bằng đại học về chuyên ngành vật lý và chuyên ngành vô tuyến điện. Hoàng Kim Giao là một trong số hiếm hoi những quân nhân trẻ biết tới 4 ngoại ngữ. Ngoài tiếng Nga, anh đã tự học các thứ tiếng Anh, Pháp, Tây Ban Nha... Tủ sách riêng của anh có hàng ngàn quyển, chất đầy các loại từ điển và ngoại ngữ.

Tấm gương tự giác, kỷ luật

Gia đình anh có lần kể lại: Khi được cử về huyện Thủy Nguyên gần nhà để sửa chữa ra-đa cho một đơn vị tên lửa, đơn vị cho phép thời gian 7 ngày nhưng nhờ sáng tạo, thông minh, anh chỉ làm hai ngày là xong. Vậy mà, anh không hề tranh thủ “tạt té” thăm nhà, tự giác về ngay đơn vị vì biết còn rất nhiều công việc đang chờ mình. Lại một lần khác, anh đang nghỉ phép ở quê thì gặp cơn bão lớn. Sợ không trả phép kịp nếu bão to hơn, anh kiên quyết đạp xe lên Hà Nội. Gia đình sợ quá phải cho người em trai đạp xe “hộ tống” ông anh trong dông bão, ngã dúi dụi dọc đường. Anh có mặt ở đơn vị 9 giờ sáng hôm sau và bị ốm nặng nhưng không lỡ phép.

Tấm gương sáng tạo

Cuối năm 1967,  Đế quốc Mỹ đã sử dụng nhiều loại bom mới được ném xuống xã Thổ Khối-Gia Lâm (Hà Nội). Lúc ấy, Viện Kỹ thuật Quân sự được giao nhiệm vụ kết hợp với Bộ Tư lệnh Công binh tiến hành rà phá thử để kết luận nguyên lý hoạt động của bom này. Hoàng Kim Giao được đơn vị cử tham gia vào nhóm nghiên cứu và đã say mê, kiên trì cùng nhóm tìm ra nguyên lý hoạt động của bom để có biện pháp đối phó. Tháng 9-1968, anh tham gia đoàn công tác Nam tiến với nhiệm vụ huấn luyện và trực tiếp phá gỡ bom mìn. Ông Phạm Văn Cư, người trực tiếp trong tổ công tác rưng rưng nhớ về người đồng đội: “Lúc ấy, tuyến vận tải trên địa bàn Quân khu 4 bị địch đánh phá ác liệt. Kẻ thù nguy hiểm giấu mặt là bom từ trường xuất hiện hàng loạt. Anh Giao đã thu được nhiều đầu bom từ trường ở nhiều nơi khác nhau, trong hoàn cảnh và thời điểm khác nhau. Việc làm này đặc biệt có ý nghĩa, giúp cho Viện Kỹ thuật Quân sự có các mẫu vật cùng các kiểu cải tiến bom mới (từ Model 0 đến Model 3) để kịp thời nghiên cứu, đưa ra các biện pháp phá bom hiệu quả. Rất nhiều các sản phẩm như: Đầu điều khiển nổ MK30, “cây nhiệt đới”, bộ cánh bom, ngòi nổ… bom từ trường MK42 được thu thập. Riêng Hoàng Kim Giao đã phá 32 quả bom nổ chậm, tháo ngòi nổ 40 quả bom từ trường để phục vụ cho công tác nghiên cứu khoa học”.
Theo tài liệu của Viện Khoa học và Công nghệ Quân sự thì bom từ trường MK36 chứa 220kg thuốc nổ, có sức công phá lớn, các vật rắn có thể tan thành bụi, được mệnh danh là “kẻ hủy diệt, kẻ giết người bí ẩn”, có chế độ ngủ và thức, có chế độ tự hủy. Bom được thay đổi và cải tiến liên tục từ Model 0 đến Model 3, là loại vũ khí gây trở ngại lớn trên các tuyến đường vận chuyển, chi viện cho chiến trường miền Nam lúc bấy giờ.

Tấm gương về tình đồng đội

Ông Phạm Văn Cư xúc động kể tiếp: Đối mặt với bom từ trường MK36 là đối mặt với cái chết bất cứ lúc nào. Hoàng Kim Giao tháo quả bom định mệnh ấy theo đề nghị của địa phương, bởi lúc đó loại bom này mới xuất hiện, rất bí ẩn, nguy hiểm. Lúc 7 giờ 30 phút ngày 30-8-1968, mọi người tập trung ở chân đồi để tháo gỡ hai quả bom từ trường MK36 nằm cách xa 700 mét. Chuẩn bị vào việc, anh Giao nói với tôi: “Anh biết em vừa có con trai, em hãy đi xuống dưới đồi để con trai còn được gặp mặt bố”. Tôi xin ở lại làm nhiệm vụ, anh Giao càng không đồng ý. Anh đem theo 3 quả bộc phá loại nhỏ cùng dây cháy chậm. Một lúc sau anh Tín, người lái xe đem thêm quả bộc phá lên cho anh Giao. Và… bất ngờ một tiếng nổ lớn vang lên. Trời đất tối sầm lại, một lượng đất đá khổng lồ giội xuống chân đồi. Tất cả anh em chúng tôi chỉ biết chạy lên đồi ôm nhau khóc… Theo Đại tá Phạm Trọng Hiền, Chính ủy Viện Điện tử-Viễn thông, Anh hùng, liệt sĩ Hoàng Kim Giao không chỉ là tấm gương một nhà khoa học quân sự dũng cảm quên mình mà còn là một tấm gương tuyệt vời về ý chí học tập, tinh thần kỷ luật, tình đồng đội và đạo đức cách mạng”.